Μαθητές

Εορτασμός Τριών Ιεραρχών 2018

Δημοσιεύτηκε στις Τρίτη, 06 Φεβρουαρίου 2018 08:29

3ier18

Οι μαθητές και οι Δάσκαλοι του 1ου Δημοτικού Σχολείου εκκλησιάσθηκαν στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής, προσέφεραν αρτοκλασία, και μίλησε ὁ Διευθυντής του 1ου Δημοτικού Σχολείου Νικόλαος Φούντας με θέμα την διδασκαλία των Τριών Ιεραρχών για την παιδεία.

Διαβάστε το πλήρες κείμενο της ομιλίας με θέμα «Παιδεία και Τρείς Ιεράρχες».

Πανοσιολογιώτετε - Αιδεσιμώτατε –Αγαπητοί συνάδελφοι, σεβαστοί συνταξιούχοι εκπαιδευτικοί - κυρίες και κύριοι – αγαπητά μου παιδιά

Τους τρεις μεγίστους φωστήρας, της Τρισηλίου Θεότητος, τους την οικουμένην ακτίσι, δογμάτων θείων πυρσεύσαντας· τους μελιρρύτους ποταμούς της σοφίας, τους την κτίσιν πάσαν θεογνωσίας νάμασι καταρδεύσαντας· Αυτούς συγκεντρωθήκαμε στον ιερό τούτο χώρο, σήμερα, να τιμήσουμε για μια ακόμη χρονιά.

Όλοι εμείς που έχουμε επιφορτισθεί με το λειτούργημα της παιδαγωγίας των παιδιών, αντλούμε δύναμη από τα λόγια αυτών των μεγάλων πατέρων της εκκλησίας μας, ζητάμε με την προσευχή μας φώτιση και με τις πρεσβείες τους στο Θεό να μπορούμε να ανταπεξερχόμαστε στις δυσκολίες που συναντάμε και να στεκόμαστε στο ύψος του λειτουργήματός μας.

Αυτές οι τρεις σεβάσμιες μορφές: Ο Μεγας Βασίλειος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος κι ο Γρηγόριος ο Θεολόγος που έζησαν και έδρασαν πριν από 1700 χρόνια, μαζί βέβαια με άλλες εξέχουσες μορφές Ιεραρχών, έθεσαν τα θεμέλια της ελληνορθόδοξης χριστιανικής πίστης και παράδοσης.

Αφιέρωσαν τις περιουσίες τους αλλά και την ίδια τους τη ζωή στο να μπορέσουν να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους να ξεπεράσουν τόσο βιοποριστικά, υπαρξιακά, ηθικά, παιδαγωγικά ακόμα και προβλήματα υγείας. Πανεπιστήμονες της εποχής τους, με ευρύτητα πνεύματος, γνώστες της αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας, κατάφεραν να συνδυάσουν με θαυμαστό τρόπο την αρχαιοελληνική σκέψη με το ελληνοχριστιανικό ιδεώδες και να οικοδομήσουν ένα στέρεο μοντέλο που άντεξε μέχρι σήμερα και θεωρείται αξεπέραστο.

Οι σύγχρονοι μελετητές και λόγιοι στηρίζονται ακόμη στο έργο τους το οποίο και αυθεντικό είναι, αλλά απαντάει ακόμα και σε σύγχρονα ερωτήματα και σημερινές ανάγκες.

Θα προσπαθήσω, χωρίς να σας κουράσω, σ’ αυτό το δεκάλεπτο να  παραθέσω αποφθέγματα των τριών Ιεραρχών και τα οποία έχουν σχέση με ένα σημαντικό θέμα που πραγματεύτηκαν οι τρεις Ιεράρχες και δεν είναι άλλο από την αγωγή των νέων.

Η αγωγή των νέων δεν είχε  πάντα τη μορφή που ξέρουμε εμείς σήμερα. Τα δημόσια Σχολεία είναι δημιούργημα του 19ου αιώνα συνέπεια και ανάγκη της βιομηχανικής επανάστασης. Τα περισσότερα  παιδιά δε λάμβαναν  κάποια συστηματική διαπαιδαγώγηση, ούτε μάθαιναν γράμματα. Η υποχρεωτικότητα και η  δωρεάν  εκπαίδευση καθιερώθηκε μόλις τον 20ο αιώνα. Παρ’ όλα αυτά πολλοί δεν ολοκλήρωναν τη στοιχειώδη εκπαίδευση. Ο αναλφαβητισμός υπάρχει ακόμα και στις μέρες μας. Κάποιες πληθυσμιακές ομάδες ακόμα στερούνται τα αγαθά της παιδείας.

 Σήμερα σχεδόν όλα τα παιδιά μετέχουν της εκπαίδευσης. Μετέχουν όμως της ΠΑΙΔΕΙΑΣ ??

Ο ι. Χρυσόστομος  εγκωμιάζει την παιδεία ως «τέχνη τεχνών και επιστήμη επιστημών», απείρως σπουδαιότερη από το έργο ενός αγαλματοποιού. Ο Μ. Βασίλειος την ορίζει «ως αγωγή ωφέλιμη στην ψυχή, πού έχει τη δύναμη να την καθαρίσει από τις κηλίδες της κακίας» και ως «τιμιότερη πολλών χρημάτων». Ο δε Γρηγόριος ο Θεολόγος την χαρακτηρίζει ως «πρώτο και μέγιστο καλό για τους ανθρώπους». «Η παιδεία εμπνέει αξίες και ιδανικά, στρέφει το βλέμμα του νέου σε υψηλά οράματα»

Τον καιρό που έζησαν οι Τρεις Ιεράρχες και αιώνες αργότερα οι γονείς και το περιβάλλον των νέων είχαν το βασικό λόγο στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, αντλώντας από την εμπειρία τους, μια εμπειρία που μέσα από συμβουλές θα μεταφερόταν στους νέους και γι αυτό και ο Μ. Βασίλειος θα πει σχετικά:

 «Άνθρωπος που δεν συμβουλεύεται άλλον μοιάζει με ακυβέρνητο πλοίο, που έχει παραδοθεί στη δύναμη των ανέμων».

Κι ακόμα:

Να προσέχουν τα παιδιά με ποιους συναναστρέφονται, να προσέχουν ποιους κάνουν φίλους. Όπως ο μολυσμένος αέρας, όταν τον εισπνεύσουμε, αφήνει μέσα μας χωρίς να τα βλέπουμε μικρόβια της αρρώστιας, έτσι και το κακό περιβάλλον αφήνει μέσα στην ψυχή του παιδιού τη μόλυνσή του.

Κι αν τα χρόνια που ακολούθησαν, ως και τις αρχές του τωρινού αιώνα αυτό ήταν σχετικά εύκολο να γίνει γιατί λίγο πολύ οι γονείς μπορούσαν να ξέρουν τους φίλους και τις παρέες των παιδιών τους, σήμερα ζούμε το τραγικό: να βρίσκονται τα παιδιά μας στο δωμάτιό τους και να μην ξέρουμε σε ποια κακόφημη γειτονιά του κόσμου περπατάνε με ποια άτομα συνομιλούν και σε τι σκοτεινά μονοπάτια ετοιμάζονται να περπατήσουν.

Το INTERNET, οι νέες τεχνολογίες κρύβουν τόσες παγίδες και τόσες κακοτοπιές που θα είναι ευτυχισμένος εκείνος ο γονιός που το παιδί του δε θα πιαστεί σε αυτά τα δίχτυα.

Οι Πάνσοφοι Ιεράρχες, έχουν αντιληφθεί το ρόλο που μπορεί να παίξει η αγωγή στη διαμόρφωση ενός σωστού ανθρώπου που θα συμβάλλει αποφασιστικά, στη διαμόρφωση υγιούς κοινωνικού συνόλου  αλλά και στην πραγμάτωση του βασικού προορισμού του υπέρτατου δημιουργήματος του Θεού, που δεν είναι άλλο από το καθ’ ομοίωση, αφού ο άνθρωπος είναι πλασμένος από το Θεό «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση» και έχει τις προδιαγραφές να ομοιάσει στο Θεό, να φτάσει στη θέωση.

Γι αυτό και  ο Ι. ο Χρυσόστομος θα μας συμβουλεύει μέσα στο πέραμα των αιώνων:

«Οι γονείς που δε φροντίζουν για τη μόρφωση των παιδιών τους θεωρούνται φονιάδες, γιατί η μόρφωση είναι που θα καλλιεργήσει την ψυχή του παιδιού.»

Η παιδεία των Τριών Ιεραρχών είναι θεοκεντρική και αποβλέπει στην εν Χριστώ τελείωση του ανθρώπου. Κατά τον Μ. Βασίλειο σκοπός της παιδείας είναι: «ομοιωθήναι Θεώ κατά το δυνατόν ανθρώπου φύσει». Ο δε ί. Χρυσόστομος γράφει «θα ονομάσω άνθρωπο εκείνον πού διασώζει την εικόνα του Θεού. Άνθρωπος είναι όποιος ακολουθεί τις εντολές του Θεού. Κάθε άνθρωπος είναι κατά τον Μ. Βασίλειο «Θεός κεκελευσμένος», έχει δηλαδή την εντολή μέσα του να γίνει κατά χάρη Θεός. Η αξία ή η απαξία του ανθρώπου ορίζεται από τη σχέση του με τον Θεό.

«Ει τους παίδας επαιδεύομεν φίλους είναι τω Θεώ πάντα αν ανεπήδησε τα λυπηρά και μυρίων απηλλάγη κακών ο βίος ο παρών», γράφει ο ι. Χρυσόστομος (θα απαλλασσόταν ο βίος μας από μύρια κακά, αν παιδεύαμε τα παιδιά μας να γίνουν φίλοι με τον Θεό).

 Όμως εκείνο που κυριαρχεί στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες είναι η έλλειψη φόβου Θεού, η υπεροψία και η αλαζονεία του σύγχρονου ανθρώπου που θεωρεί πως  μπορεί να κοροϊδέψει το θεό και σ’ αυτό  πιστεύω, πως παρόλο που έχει στη διάθεσή του άφθονα υλικά αγαθά, στις ψυχές έχει ριζώσει η θλίψη και κατάθλιψη.

Ένα άλλο διαχρονικό σημείο που και στις μέρες μας θέλει ιδιαίτερη προσοχή και από τους γονιούς και από τους παιδαγωγούς είναι η αναζήτηση της αλήθειας. Η διασταύρωση της πληροφορίας. Της αληθινής πληροφορίας, της σωστής, αυτής που θα σε βοηθήσει στη διαμόρφωση αντικειμενικής άποψης και δε θα σε παρασύρει δε θα σε κάνει πειθήνιο όργανο όσων θέλουν να σε εκμεταλλευτούν, θα πει λοιπόν ο Μ.  Βασίλειος:

Κι όταν διαβάζουν τα παιδιά, αλλά και όλοι μας πρέπει να κάνουμε: όπως όταν κόβουμε το τριαντάφυλλο,  προσέχοντας να μη μας πληγώσουν τα αγκάθια του, έτσι πρέπει σ’ αυτά που βλέπουμε και ακούμε γύρω μας, να κρατούμε μόνο τα ωφέλιμα. Όπως  οι μέλισσες που με πολλή σοφία τρυγούν από κάθε άνθος, μόνο ότι είναι χρήσιμο για να φτιάξουν το μέλι.

Να σκεφτούμε μόνο για μια στιγμή τι θα  μας συνέβαινε αν κάποιες μέλισσες συνέλεγαν και δηλητηριώδεις ουσίες και να το αντιπαραβάλλουμε με τις ψεύτικες ειδήσεις με τις οποίες βομβαρδιζόμαστε καθημερινά, τα γνωστά ΦΕΙΚ ΝΙΟΥΣ, για τα οποία τόση συζήτηση γίνεται στις μέρες μας.

Στην εποχή μας έχουμε δώσει μεγάλο βάρος και έχουμε πάρει απίστευτο ποιοτικό χρόνο από τη ζωή ενός νέου ανθρώπου για να του μεταδώσουμε γνώσεις, γνώσεις , γνώσεις.

Από την τρυφερή ηλικία των τεσσάρων χρόνων που θα πάει στο Νηπιαγωγείο, μέχρι τα εικοσιτέσσερά του πολλές φορές μαθαίνει, μαθαίνει, μαθαίνει, περισσότερο ως παπαγάλος, παρά ως νοήμων άνθρωπος που στοχεύει στο καθ΄ ομοίωση.

Θα μας πει ο Μ. Βασίλειος πριν από 1700 χρόνια:

«Η παιδεία δεν είναι ξηρή πολυμάθεια αλλά ανατροφή μετ΄ ευλαβείας και μετάληψη αγιότητας»  

κι ακόμα: «

ο δάσκαλος οφείλει να διδάσκει πρώτα τον εαυτό του και να αποτελεί προσωποποίηση του νόμου και παράδειγμα αρετής».

Και ο Αγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος θα πει:

Μη θέλεις να πείσεις με τα λόγια, αλλά με τα έργα. Μισώ την διδασκαλία που είναι αντίθετη με τον τρόπο ζωής.

Οι τρεις Ιεράρχες δε θα μπορούσαν να μη μιλήσουν για την τιμωρία και την επίπληξη που θεωρείτο ως βασική αρχή παιδαγωγίας παλιότερα. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας λέει:

«Όποιος επιπλήττει τους νέους χωρίς συγχρόνως να τους παρηγορεί, τους κάνει σκληρότερους. Διότι δεν μπορούν να σηκώσουν το φορτίο των συνεχών ελέγχων και γι΄ αυτό και με βιαιότητα αντιδρούν. Για να προλάβουμε λοιπόν τους πόνους που προκαλούν οι έλεγχοι, πρέπει να τους συνοδεύουμε με λόγια καλοσύνης»

και ο Μ. Βασίλειος θα συμπληρώσει:

«Είναι αποτελεσματικότερη η παιδαγωγία που γίνεται με λογικό και ήπιο τρόπο, παρά εκείνη που έχει ως αιτία της το θυμό και την οργή».

Η μελέτη στο έργο των τριών Ιεραρχών δεν εξαντλήθηκε στο πέρασμα δέκα επτά αιώνων, πόσο μάλλον να εξαντληθεί σε μια σύντομη ομιλία.

Σήμερα η εκπαίδευση στοχεύει σύμφωνα με τη «Διακήρυξη της Μπολόνια» του 1998, και τη «Διακήρυξη της Πράγας» του 2001 στη σύγκλιση των συστημάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης των ευρωπαϊκών χωρών σε ενιαίο σύστημα, ώστε να είναι ανταγωνιστικό προς αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ώστε να εναρμονιστεί πλήρως με τις ανάγκες των επιχειρήσεων. Αυτό σημαίνει: γρήγορη παραγωγή με μικρό κόστος.

Μια εκπαίδευση όμως χωρίς παιδεία, πού θα παράγει ενδεχομένως «ιδιοφυείς επιστήμονες» και άριστα καταρτισμένους τεχνοκράτες, οι όποιοι όμως έχουν «νεκρωμένη συνείδηση και νεκρωμένη βούληση», «μπορεί να αποτελέσει απειλή πολλαπλή και κίνδυνο φοβερών διαστάσεων». Τέτοιοι ιδιοφυείς επιστήμονες και τεχνοκράτες υπηρέτησαν ήδη «εξωανθρώπινους σκοπούς και «χάρισαν» στην ανθρωπότητα πυρηνικά μανιτάρια και θαλάμους αερίων θαυμαστής πράγματι τελειότητας…». Επαληθεύθηκε έτσι ο λόγος του Πλάτωνα: «Πάσα επιστήμη χωριζόμενη δικαιοσύνης και της άλλης αρετής, πανουργία, ου σοφία φαίνεται».

Στην  εκπαίδευση αυτής της μορφής, Κυριαρχεί ο άκρατος ωφελιμισμός και  ατομισμός,  βάζει στο περιθώριο την καλλιέργεια της ψυχής του ανθρώπου, τον θεϊκό προορισμό ΤΟ ΚΑΘ’ ΟΜΟΙΩΣΗ.

Το έργο των τριών Ιεραρχών ήταν, είναι και θα είναι επίκαιρο γιατί αυτοί που μας το κληρονόμησαν δεν είχαν ως σκοπό το προσωπικό τους όφελος, ούτε τα LIKE στο ΦΕΙΣΜΠΟΥΚ. Είχαν ως μοναδικό τους σκοπό τη σωτηρία των ψυχών μας και τη θέωσή μας. Είχαν πάντα στο νού τους τα λόγια του Ευαγγελιστή Μάρκου:

 «Τι γαρ ωφελήσει άνθρωπον εάν κερδήση τον κόσμον όλον, και ζημιωθή την ψυχήν αυτού;» (Μάρκ. 8,36). «Τι θα ωφεληθεί ο άνθρωπος, αν κερδίσει ολόκληρο τον κόσμο και χάσει την ψυχή του;»

Ας έχουμε και εμείς αυτό στο μυαλό μας κάθε μέρα για να μπορούμε να χαμογελάμε και να ελπίζουμε.

 Σας ευχαριστώ πολύ όλους και ιδιαίτερα εσάς άγιοι Πατέρες που μου δώσατε το λόγο.